Halide Edip Yolu’nda geçmişe yolculuk!

Dünya Emekçi Kadınlar Günü anısına 26 Şubat Pazar günü Halide Edip Yolunda “Zaman Geçidinde Yürüyelim” sloganıyla doğa yürüyüşüne start verecek olan Skyrunning Spor Kulübü, katılımcıların sadece Pazar günleri yapacağı yürüyüş neticesinde toplamda 200 km kat etmelerini hedefledi.

Skyrunning Spor Kulübü tarafından 2021 yılında “Zaman Geçidinde Yürüyelim” sloganıyla  ilk kez toplam 100 km etap uzunluğunda yürünen Halide Edip Yolu, 2023 yılında eklenen dört yeni etabıyla toplam 200 km olarak yürünmesi planlanıyor.

Döşemealtı ilçesi kırsalında yer alan ilk 100 km’nin zemin tespiti 2020 yılında yapılmış ve arazide tarihi, kültürel, arkeolojik değerler ile tabiat varlıkları belirlenmişti. Resmi olarak ilk doğa yürüyüşü etkinliği 2021 yılının Mart ayında gerçekleştirildi.

Halide Edip Yolu doğa yürüyüşü / koşu / dağ bisikleti sürme ve at binme sporlarına elverişli bir zemin yapısına sahip olup Antalya – Burdur karayoluna yakın bir çevrede yer almaktadır. Halide Edip Yolu, Neandertaller zamanından beri dünyadaki ender yerleşim yerlerinin bulunduğu bir coğrafyadadır. Güzergâhta Neolitik devir kültür topraklarından, Solimler diyarından, Pisidia’dan günümüze bir zaman geçidinden ilerlenir. Güzergâh antik kentlerin kalıntıları ve farklı doğal güzellikler sunan arazilerden geçmektedir. Ovadan başlar, dağa çıkar ve denize inersiniz. Birkaç gün içinde Akdeniz sahiline ulaşabilirsiniz. Yürüyüşünüz esnasında denize yükseklerden bakabilir, Kadın Dağı, Katran Dağı, Güllük Dağı gibi dağların havasını içinize çekebilir, kanyondan, su kaynaklarından, gürül gürül akan çayların yanından geçip nihayetinde Akdeniz sahiline ulaşıp, kumsalda dinlenebilirsiniz.

Bu parkurda 600.000 yıllık tarihle tanışabilirsiniz:

• kanyonlar, akarsular ve mağaralar
• eski yollar
• höyükler
• eski şehirler

Parkur 2022 yılında 5 etaptan oluşuyordu:

Bademağacı > Akkoç Ariassos;

Yürüyüşe Bademağacı Höyüğü’nden başlarsanız, Kadın Dağı istikametinde Akkoç Mahallesi’ne ve oradaki antik yolu takip ederek Ariassos’a ulaşırsınız.

Dağbeli > Döşeme Yol-Kovanlık;

Ariassos’tan devam edildiğinde Dağbeli ve Selçuklu Mezarlığı geçilir, Döşemealtı Yolu (Via Sebaste, Selçuklu Yolu) olarak bilinen antik yola ulaşılır. Antik yoldan günümüzün Kovanlık Mahallesi’ne inilir.

Kırkgözhan > Karain – Karakirse;

Kovanlık’tan Kırkgöz Han’a ulaşılır. II. Gıyaseddin Keyhüsrev döneminde yapılan hanın yakınında Kırkgöz olarak adlandırılan su kaynağı yer alır. Buradan Neandertallerin yaşam alanı olan Karain Mağarası’na uğrayıp orman ve zeytin bahçeleri arasından geçerek Karakirse’ye ulaşılır.

Karakirse > Evdirhan – Kapız Kanyonu;

Karakirse’den devam edilir ve Kuruçay, Evdirhan, Güver Kanyonu’ndan Kapuz Kanyonuna ulaşılır.

Kapız Kanyonu > Konyaaltı Sahili;

Aşağıkaraman’dan Karaman Çayı kenarı takip edilerek Konyaaltı sahiline ulaşılır.

Parkura 2023 yılında 4 etap daha eklendi:

Kapız Kanyonu > Gürkavak;

Aşağıkaraman Kapız Kanyonunda yürüyüşe başlayıp, Doyran Demir Kapı istikametinden orman içi yollardan Gürkavak’a ulaşılır.

Gürkavak > Termessos;

Gürkavak’tan Mecene deresi kenarından Termessos’a ulaşılabilir. Şev kenarından tırmanış gerekir.

Termessos – Akkoç;

Termessos’tan Korkuteli Yolu’na inilir ve Bayatbademleri güzergahından Akkoç’a ulaşılır.

Bademağacı > Kızılkaya;

Bademağacı Derbent’ten veya taş ocağı istikametinden Kızılkaya’ya ulaşılır.

Bölge tarihini ele aldığımızda, parkur güzergâhı üzerinde yer alan Karain ve Suluin mağaralarındaki kazı sonuçlarına göre, 600 bin sene öncesinden bu yana bölgede insan yaşamakla, günümüzden 8 bin 500 yıl öncesine tarihlenen Bademağacı Höyüğü’ndeki kazılarda anatanrıça (Kybele) idolleri, otoriteyi simgeleyen mühürler ve aile yaşamı ile ilişkilendirilen mutfak gereçlerine rastlanmıştır. Bu bölge M.Ö. II. binyılın Anadolu kültürleri arasında seçkin bir yere sahip olan Pisidya’nın bir parçasıdır ve Heredotos devrinden itibaren de Milyos olarak bilinmektedir. Bademağacı’nın olduğu alan zamanla Tekeli Çukuru olarak anılmıştır. Bademağacı’ndan çok uzakta olmayan Ariassos Antik Kenti de yerel halkın Kadın Dağı olarak adlandırdığı dağın yamacında yer alır.

Yürüyüşe Bademağacı Höyüğü’nden başlarsanız, Kadın Dağı istikametinde Akkoç Mahallesi’ne ve oradaki antik yolu takip ederek Ariassos’a ulaşırsınız. Buradan devam edildiğinde Dağbeli ve Selçuklu Mezarlığı geçilir, Döşemealtı Yolu (Via Sebaste, Selçuklu Yolu) olarak bilinen antik yola ulaşılır. Bu antik yol Pamfilya’dan Pisidya bölgesine geçişleri sağlayan tarihi bir geçittir. XX. yüzyılın sonlarına kadar Döşeme Boğazı geçildikten sonra Çubuk Boğazı’ndan Bademağacı’na geçiliyordu. Sonradan şimdiki Antalya – Burdur karayolu yapıldı. Döşeme Boğazında (Klimaks) bulunan miltaşları, bu yolun Galatya Eyaleti Valisi Cornutus Arruntius Aquila vasıtasıyla M.Ö. 6 yılında yaptırıldığını ve 139 mil olduğunu gösterir.

Antik yoldan günümüzün Kovanlık Mahallesi’ne inilir. Buradan da Kırkgöz Han’a ulaşılır ki bu han Döşemealtı Yolu’na özel önem veren Sultan II. Gıyaseddin Keyhüsrev (1236‐1246) döneminde yapılmıştır. Kırkgöz Han, Kırkgöz olarak adlandırılan su kaynağının hemen yanında yer alır. Suluin Mağarası, Kırkgöz su kaynağının hemen dibindedir ve şimdiye değin Batı Toroslar bölgesinde, Karain ve çevresindeki mağaralar arasında, tabakaları içinden ilk kez mimarî kalıntılar veren bir mağaradır. Yontmataş malzeme açısından Suluin Mağarası zengin bir çeşitlenme gösterir. Buradan parkur güzergâhında ilerlendiğinde Yağca olarak bilinen mahalde Anadolu’daki Neandertallerin yaşam alanı olan Karain Mağarası’na ulaşılır. Karain’den Yağca, Aydınlar, Kuruçay, Evdirhan, Düzlerçamı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası, Güver Kanyonu, Gürkavak, Kapuz Kanyonu ve Karaman Çayı kenarından Konyaaltı sahiline ulaşılır.

2023 yılında güzergâha Güllük Dağı (Termessos) Milli Parkı alanındaki patikaları dâhil ederek parkur uzunluğunu 200 Km’ye çıkardık. Kuzey istikamete yönelen bu güzergâh takip edildiğinde Doyran ve Aşağı Karaman arasındaki Kapız Kanyonu itibariyle Karaman, Gürkavak ve Mecene dereleri kenarından Termessos Antik Kenti, Bayatbademleri, Akkoç güzergâhı takip edilerek Bademağacı’na ulaşılır. Teke Çukuru çanağında Kızılkaya’ya uzanır.

Halide Edip kimdir?

Yola adı verilen Milli Mücadelenin kadın kahramanı Halide Edip, Kurtuluş Savaşı döneminde 1922 yılı baharında ailesini görmek için Ankara’dan Antalya’ya geliyor. Isparta’dan sonraki yolların bilhassa korkunç, tehlikeli ve çok rahatsız edici olduğunu, üç gün süren yolculuğu boyunca geceleri kirli hanlarda geçirdikten sonra nihayet Çubuk Geçidi’ne varabildiğini vurgulayan yazar, Burdur – Antalya seyahat güzergâhını ayrıntılı şekilde anlatmasa da karla kaplı yolda yol aldıklarını ve sadece onun yer aldığı arabanın sağlam kalabilmiş olduğunu, Antalya’dan Ankara’ya dönüşünde ise konakladığı Kırkgöz Han’da herkesin sohbet konusunun eşkıya hikâyeleri olduğunu ve bu yolculuğunda eşkıya ile karşılaşmasını anlatıyor.

Günümüzde toplumsal eşitliğe yönelik gelişmeler olmasına rağmen, medyadaki haberler dikkate alındığında, kadınlar ayrımcılığa ve şiddete maruz kalmaktadır. Halide Edip Yolu güzergâhındaki emareler ise bölgede kadına verilen değeri ortaya koymaktadır. Karain ve Suluin gibi mağaralarda karşılaşılan kadına dair izler, Bademağacı Höyüğü’ndeki anatanrıça idolleri ve mutfak kültürü, milli mücadelenin kadın kahramanı Halide Edip’in bu yöreden gelip geçmesi, bölgedeki Kızlarçukuru Tepe, Kadın Dağı gibi coğrafi yer adları. Bu emareler bize bu bölgede güçlü kadının ayak izinin varlığını göstermektedir.

Tarih bize geçmişten bu yana Anadolu kadınının her daim güçlü bir insan olarak varlığını sürdürdüğünü aktarmaktadır. Halide Edip Yolu kahraman ve güçlü Türk kadınlarının bilinçlerde yaşatılması, ecdadımıza sahip çıkılması ve değerlerimizin yaşatılması amacıyla, Skyrunning Spor Kulübü tarafından Döşemealtı ilçesi kırsalında yapılan çalışma neticesinde spor ve kültür yaşamımıza kazandırılmıştır.