Bir Antalyalı: Haşim İşcan

Haşim İşcan Kültür Merkezi’nin önünden her geçişte kim bu Haşim İşcan sorusu aklımıza takılıyor ama bir türlü de sorup soruşturmak kısmet olmuyordu.

Tarık Akıltopu’nun adına hazırlanan web sitesinde kendisinin kaleme aldığı anılarını okurken yine karşımıza çıktı Haşim İşcan.

İnternette de araştırdık karşımıza tam bir ”Şehir Mühendisi” çıktı. Sadece bir kültür Merkezi değil…

Wikipedia.org sitesinde Haşim İşcan’ın biyografisi şöyledir;

Haşim İşcan (d. 1898, Edirne – ö. 11 Mart 1968, İstanbul), Halk arasında “Haşim Baba” diye anılan İstanbul’un seçimle belirlenen ilk belediye başkanı (1963-1968).

1898’de Edirne’de doğan Haşim İşcan, Edirne Lisesi’nden mezun oldu. 1922’de Mülkiye Mektebi’ni bitirerek bir süre Edirne Kız Öğretmen Okulu’nda ve Edirne Lisesi’nde öğretmenlik yaptı. Özel kalem müdürlüğü, kaymakamlık, emniyet müdürlüğü ve mülkiye müfettişlik gibi görevlerde bulundu. 1933’te Siverek kaymakamlığı ile başlayan yöneticilik yaşamını Tekirdağ, Erzurum, Antalya, Bursa ve Samsun illerinde valilik yaparak sürdürdü. Bu yörelerde 400’den fazla ilkokul açtı. Hastane, liman, stadyum, park, kütüphane ve halkevi gibi yararlı kurumlar kazandırdı. Emekli olduğu 1953 yılına doğru Toprak ve İskân müdürlüğüne atandı; bu görevi sırasında Romanya, Bulgaristan ve Yugoslavya’dan gelen göçmenlerin yerleştirilmesinde örnek bir başarı sergiledi.

1963 Yerel Seçimleri’nde Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) adayı olarak İstanbul belediye başkanlığı seçimlerine katıldı, ancak kazanamadı. Seçimden galip çıkan Adalet Partisi (AP) adayının, CHP’nin başvurusu üzerine usulsüzlük yüzünden başkanlığı iptal edildi. Haşim İşcan belediye başkanlığına getirildi ve ölünceye kadar bu görevde kaldı. Haşim İşcan, halkla içiçe görev yapmış, İstanbul’a gerçekten mührünü vurmuş ,geniş ufuklu, vizyon sahibi ve çalışkan bir belediye başkanlığı yapmıştır. Belki de ilk onun başkanlığında, İstanbul ilk kez bir Avrupa kenti görünümüne kavuşmuş ve zamanın İstanbulluları birçok yeni şeyle tanışmıştır. Başarısı sadece İstanbul’da değil, Valilik yaptığı Erzurum,Antalya gibi vilayetlerde de gözükmüş,şehrin hafızasına kazınmıştır.

Valilik yaptığı illerde yürüttüğü bayındırlık çalışmalarını İstanbul’da da sürdüren İşcan, geçitler açılmasını, yolların genişletilmesini, birçok yapının restore edilmesini sağladığı gibi, belediyeye bağlı kültür ve sanat kurumlarının gelişmesine de önemli katkılarda bulundu. İstanbul’a 1,500,000 metre asfalt yol yaptı. Trafik sorununu giderecek yeraltı ve yerüstü geçitlere önem verdi. Öncelikle Şehremini ve Çarşıkapı yeraltı geçitlerini bitirdi. Çarşıkapı Geçidi, Hürriyet Meydanı-Divanyolu arasında yayalara geçiş olanağı verdi ve trafiğin duraklamadan akışını sağladı. Bu geçitte 10 dükkân yer aldı.

2 Nisan 1964’te Karaköy Yeraltı Geçidi’nin inşasına başlandı. Geçit 63 kolon üzerine oturtuldu ve burada 23 dükkân yer aldı. 3,500,000 TL maliyetin 4 yıl içinde ödeneceği hesaplandı. Geçit 19 Temmuz 1964’te hizmete açıldı.

Ardından 30 Nisan 1964’te yonca yaprağı biçiminde Unkapanı Geçidi’nin temeli atıldı. Balçıklı bir zemin üzerine oturtuluşu nedeniyle bu alana 198 adet fore kazık çakıldı (Atatürk Bulvarı). Bu semte ayrıca bir meydan kazandırdı. İnşaat 1965 sonunda tamamlandı. 3,300,000 TL’ye mal oldu.

Son olarak Saraçhanebaşı Geçidi’ni yaptırdı. Geçidin inşasına 2 Eylül 1964’te başlandı. 11,500 m²’lik bir sahayı kaplayan bu alanın 6,000 m²’lik kısmı geçide ayrıldı. Geçitte iki kat üzerine 44 dükkân açıldı. Saraçhane Geçidi, halen İstanbul’un en şık, en kullanışlı, en güzel geçitlerinden biridir.

Haşim İşcan belediye başkanlığı sırasında Galata Kulesi’ni restore etti ve turizme açtı. Taksim Gezi Parkı’nı düzenledi. Burada 22 dükkân, 1 kafeterya, 1 sanat galerisi ve büyük bir gazino inşa etti. Kadıköy Belediye Şubesi çevresinde 24 dükkân yaptı. İstanbul’a 8 çocuk bahçesi kazandırdı .Parkları tanzim etti. Florya’da mevcut turistik tesislere ve motellere 12 lojmanlı bir motel ilave etti. Güneş Plajı tamamlandı. Bebek Bahçesi’ndeki ( Parkı’nda ki ) Belediye Gazinosu yeniden yapıldı; park düzenlendi. Sultanahmet Meydanı’ndaki havuz tamamlandı. Sultanahmet Camii ve Ayasofya Müzesi çevresi aydınlatıldı. Beşiktaş’taki eski bina modern bir belediye şubesine dönüştürüldü. Taşlıtarla, Basınköy, Havacılar Sitesi, Ihlamur Deresi, Zeytinburnu, Ortaköy-Arnavutköy, Üsküdar-Kadıköy, Kadıköy-Selamiçeşme kanal ve kolektör inşası sürdürüldü.

Fatih Sultan Mehmed’in Heykelini Yaptırma Derneği’ni kurdu. Ancak ödenek yetersizliği nedeniyle amacına ulaşamadı.

Haşim İşcan, geçirdiği beyin kanaması sonucu girdiği komadan kurtulamayarak 11 Mart 1968’de yaşamını yitirdi. Ölümünden sonra Saraçhanebaşı’ndaki alt ve üst geçide “Haşim İşcan” adı verildi. Valilik yaptığı Antalya’da bir mahalleye de “Haşim İşcan” adı verilmiştir. Ayrıca İzmir Bornova’da bir semtin adı da Haşim İşcan’dır. Bursa merkezde büyük bir cadde ismide Haşim İşcan dır.Ayrıca Antalya merkezde Haşim İŞCAN kültür merkezi vardır.

Tarık Akıltopu ise anılarında şöye anlatır Haşim İşcan’ı;

O seneler İkinci dünya Savaşı seneleri, Haşim İşçan Antalya’da vali. Savaş haberlerini Üçkapılar’daki kahvenin radyosundan dinliyorduk. Türkiye’nin heryerinde ekmek karneye bağlanmıştı. Antalya bu konuda şanslıydı. Ekmek de un da boldu. Haşim İşcan avaş yıllarına rağmen Antalya’da imar hareketlerini başlattı. Antalya’yı Güzelleştirme Derneği diye bir dernek kurdu. Bu işin başına senelerce Antalya’da Özel İdare Müdürlüğü yapmış olan Muharrem Önal’ı getirdi. O zaman gaz, benzin, otomobil lastiği, demir, çimento satan tüccarlara bunları tahsis ederken, güzelleştirme derneğine bağış topladı. Haşim İşcan Bursa’ya giderken sağ kolu Muharrem Önal’ı da yanında götürdü. Antalya’ya sayısız hizmetler yapmış bu muhterem insanın bugün bir sokakta bile ismi yok. Evet Haşim bey kolları sıvadı, Mimar Necmi Ateş’e Karaalioğlu Parkı’nı yaptırdı. Atatürk Caddesi’ni genişletip, kalelerin dibinden geçen suyu yolun ortasından geçirdi. Elektrik donatımlarıyla hem parkı hem Atatürk caddesini süsledi. Ali Çetinkaya caddesi üzerinde İnönü İlkokulu’nu, Kız Enstitüsü’nü, Doğum Evi Hastanesi’ni ve şimdiki Merkez Bankası’nın olduğu yerde tek katlı Şehir Kütüphanesi’ni inşaa ettirdi. Ve Konyaaltı Caddesini islah edip etrafındaki araziyi parselletip üzerine10-11 bin liraya mal olan tek katlı villalar inşaa ettirdi. O zamanlar Haşim İşcan’ın güzelleştirme kampanyasına bağışta bulunan Bahçelievler’de villa sahibi olan tüccarların çocukları, torunları bugün ihya oldular.