Antalya Tarhanaları

Slow Food Antalya ekibi bir süredir kendisi gibi gönüllü arkadaşlarıyla Antalya yöresinde kaybolmaya yüz tutmuş “tarhana” çeşitlerini bulmak ve tanıtmak için dağ bayır dolaşıyordu. Korkuteli, Kaş ve Manavgat’ta gerçekleştirilen incelemeler sonunda ortaya harika bir “Antalya’nın Tarhanaları” belgeseli çıkmıştı. Belgeselin ilk gösterimi 12-13 Eylül tarihlerinde Foça’da düzenlenen uluslararası “Lezzetlerin Buluşması/Terra Madre Foça”da gerçekleştirilmişti.

Bizde “Antalya Tarhanaları” çalışmalarını www.antalyalezzetleri.com dan ilgi ile takip etmiştik.

“Mavi Yengeçler Antalya Tarhanasını dünyaya tanıtıyor”

Antalya Tarhanaları belgeselini izlemek için…

Geçtiğimiz günlerde ATAV’ın desteği ile hazırlanan Antalya tarhanaları broşürünü inceleme fırsatımız oldu.

Aslında broşürler kısıtlı alanda az şey aktarmalarına rağmen bu seferki broşür dar alanda koca bir zenginliği bize aktarıyor. Broşürde tarhana ve çalışma ile ilgili şu bilgi yer alıyor;

“İçerisinde emeği, tüm armağanlarıyla doğayı, şifayı ve birlikteliğin getirdiği o güzel enerjiyi barındıran bir aş düşünün. Tarhana tüm bu güzelliklerin somut bir sonucu gibidir. Toprak ananın tüm nimetleri ve doğadaki tüm elementler hayat verir tarhanaya.

Köklü geçmişiyle sofralarımızdaki yerini hala koruyan tarhana, konar göçer bir toplum oluşumuzun mutfak kültürümüze bıraktığı en güzel armağanlardandır.

Tarhananın Anadolu coğrafyasındaki varlığı aslında şimdiye dek düşünülenden çok daha eskilere dayanıyor. Son etimolojik ve arkeolojik çalışmalar tarhananın binlerce yıl öncesinde de bilindiğinden söz etmemize olanak tanıyor.

Tarhananın temelinde yoğurt ve buğday vardır. Yöresine göre değişen çeşitli bakliyatlar ve mevsim sebzeleri ile hazırlanır. Tarhana geçmişte sabah kahvaltısı olarak içilen çorbanın ana malzemesidir. Çünkü içeresindeki malzemelere bağlı olarak protein, karbonhidrat ve mineraller açısından oldukça zengindir. Bu değerli besin, her mevsim tüketilebilmek için farklı şekillerde muhafaza edilir.

Selçuklulardan günümüze, yoğurdu değerlendirip, bozulmadan ve yer kaplamadan aylarca saklayabilmenin bir yolu olarak keşfedilen tarhana, Anadolu ile özdeşleşmiş bir besin olarak sofralarımızdaki yerini koruyor.

Nesilden nesile aktarılarak yaşayan yemek kültürümüzün en güzel örneklerinden biri olan tarhana, günümüzde farklı şehir ve bölgelerde, yaş, kuru, toz, parça , yaprak, un, göce ve kızılcık tarhanaları vb… gibi çeşitli formlarda karşımıza çıkıyor. Bu çeşitler içinde en çok bilinen kuru, un ve parça tarhanalardır.

Slow Food Antalya ve Antalya Tanıtım Vakfı olarak, Toros Dağlarının eteğinde yaşamış olan Yörükler ve bu kültürün bir parçası olan tarhanayı mercek altına aldık. Bir aylık bir çalışa ile her biri birbirinden çok farklı olan beş ayrı çeşit tarhanayı su yüzüne çıkarttık. Araştırdığımız tarhanaların tümünün kurutularak saklanmasından dolayı tüm çeşitler, havanın daha kuru olduğu Eylül-Ekim ayları arasında hazırlanır.

Broşürde Yelten Tarhanası, Gömbe Tarhanası, Koca Tarhana, Ekşi Tarhana ve çorba olarak tüketilmeyen ceviz ya da badem ile birlikte yenilerek çerez gibi tüketilen Çerezlik Tarhana tariflerini okuyabilirsiniz.

Mutlaka her Antalyalının, Antalya sevdalısının, lezzet meraklısının elinde bulunması gereken bir çalışma olmuş. Emeği geçenleri kutlarız…