Akdeniz Fokları’nı rahat bırakın!

Dünyada Akdeniz Foku’nun yaşadığı 4 ülkeden biri Türkiye. Adından anlaşılacağı üzere ülkemizdeki yaşam alanları ise Akdeniz ve Ege kıyıları. Ancak son yıllarda yaşam alanları yoğun bir işgal ve tecavüz altında. Belki de farkında olmadan bu sevimli canlıları yaşam alanlarından kaçırıyor, bir anlamda nesillerinin yok olmasına sebep oluyoruz.

Sualtı Araştırmaları Derneği (SAD) Akdeniz Foku Araştırma Grubu (AFAG) 1987 yılından bu yana faaliyet gösteriyor. Araştırma yaptıkları konulardan biri de Akdeniz fokunun yaşam alanlarının belirlenmesi. Tüm kıyıları tek tek incelemişler. Son verilere göre Türkiye’de 104- 105 civarında Akdeniz foku var. Bunlardan 10- 15’i Antalya kıyılarında yaşıyor ve ürüyor. 2015 üreme sezonunda Alanya ve falezlerde yavru foklar tespit etmişler.

SAD Akdeniz Foku Araştırma Grubu Koordinatörü Cem Orkun Kıraç’a göre; “Karar vericiler sadece türün korunması gerektiğini sanıyor. Oysa yaşam alanları olan kıyı habitatlarının korunması gerektiği yeterince bilinmiyor. Bu canlının varlığını sürdürmesi için bakir kıyılar ve koyların olduğu gibi korunması gerekiyor.”

Dernek bu amaçla bir proje başlatıp, Ege ve Akdeniz kıyılarında bakir kalan son kayalık kıyılarda aşırı imarlaşma ve betonlaşma varsa tespit etmiş.

Vukuatlı kıyı alanlarını Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bildirip gerekirse savcılığa da suç duyurusunda bulunuyorlar!

Tehlikedeler!

Akdeniz Foku’nun birinci düşmanı koylarda mantar gibi ilerleyen yapılaşma ve bakir kıyıların imara açılması.

Akdeniz fokunun neslinin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmasının birçok nedeni olduğunu belirten Kıraç, bu nedenlerin hiçbirinin doğal olmadığını, hepsinin insan faaliyetleri sonucu olduğunu vurguluyor.

Akdeniz fokunun birinci düşmanının koylarda mantar gibi ilerleyen yapılaşma ve bakir kıyıların imara açılması olduğunu ifade eden Kıraç’a göre bir diğer neden ise “Yasadışı balıkçılık sonucunda denizlerimizde balık, ahtapot ve ıstakoz gibi canlıların ciddi şekilde azalması. Neticede Akdeniz fokunun avlarında azalma. Ve en önemli neden ise son yıllarda artan mağara dalışları.”

Mağaralara dalmayın!

Bodrum, Kaş, Kuşadası, Foça, Fethiye, Alanya ve Kemer bölgelerinde dalarak veya yüzerek fok mağaralarına girildiğini ve bunun büyük sorun olduğunu söyleyen Kıraç, Fokların yaşadığı, yavruladığı, dinlendiği ve beslendikleri alanların kıyı mağaraları olduğunu, bu mağaralara son yıllarda dalış yapılması nedeniyle bu deniz memelisinin artık mağaraları kullanamaz hale geldiğini belirtiyor ve ekliyor:

“Antalya falezler ve Alanya’daki mağara dalışları ve teknelerin mağaralara girmesi büyük sorun. Alanya’da su altı girişli kıyı mağaralarına sualtı dalışları yapılıyor. Alanya mağara dalışlarının en çok yapıldığı noktalardan biri. Alanya’da en az 7- 8 tane Akdeniz foku mağarası var.

Önce tekneler ve yüzerek girilebilen su üstü girişli mağaralar ve daha sonra dalış firmaları tarafından mağara dalışı veya fok gösterme adı altında turist daldırılan sualtı girişli mağaralar gitgide foklar tarafından terk edilmektedir. Kanunen yasak olmasına karşın bilerek veya bilmeyerek pek çok dalış firması özellikle Bodrum, Marmaris, Fethiye, Kaş ve Alanya civarında fok mağaralarına turistik dalışlar yaptırmakta ve bu konuda hiçbir uyarı almamaktadır. Ancak Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından düzenlenen Su Ürünleri Tebliği’nce 1991’den bu yana fokların yaşadığı mağaralarda ışık kullanmak, her türlü vasıta ile dalış yapmak ve amatör su ürünleri avcılığı yapmak yasak. Gerçek bir deniz sever ve doğa korumacı olarak, zaten etik davranış kuralları çerçevesinde Akdeniz foklarını yaşadıkları bu son sığınaklarda rahatsız etmememiz gerekiyor.

24 senelik saha çalışmaları ve tecrübelerime dayanarak söylüyorum, Akdeniz fokunun mağaralarına giren insanlardan rahatsız oluyorlar. Son sığınakları olan kıyı mağaralarına yapılan dalışlar Akdeniz foklarını ürkütüyor ve rahatsız ediyor. Bu rahatsızlık fokun o an için tedirginlikle mağaradan kaçmasına, hatta hiç kullanmamak üzere mağarayı terk etmesine kadar varıyor. Kıyı mağaraları Akdeniz fokları için kritik derecede önemli, çünkü üreme ve barınma gibi yaşamsal gereksinimlerini sadece bu mağaralarda gerçekleştiriyorlar.”