YÖREX’te Güçlü “Coğrafi İşaretli Ürün” Vurgusu

Seher Özen Karadeniz

“Sizin Oraların Nesi Meşhur” sloganıyla Antalya Ticaret Borsası (ATB) öncülüğünde Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) desteğiyle düzenlenen Yöresel Ürünler Fuarı YÖREX’in açılışındaki konuşmalarda, güçlü ‘coğrafi işaretli ürün’ vurgusu dikkat çekti.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, 10 yıldır kurumsallaşarak ve etkisini daha da arttırarak devam eden YÖREX’in, yöresel ürünlerin markalaşması, ticarileşmesi ve korunması açısından sağladığı katkılarla bölgesel kalkınma politikalarına destek verdiğini söyledi. Türkiye’nin verimli toprakları, tarımsal ürün çeşitliliği ve kendine özgü iklim yapısı sayesinde zengin bir yöresel ürün potansiyeline sahip olduğunu belirten Bakan Varank, “Kalkınma önce yerelden başlıyor. Coğrafi işaretlerin yurt dışında da tescil edilmesinin, yöresel ürünlerin ihracatının artırılması açısından gerekli” dedi.

Türkiye’nin 7 coğrafyasının renklerini ve lezzetlerini buluşturan YÖREX’in Antalya’nın ve Türkiye’nin büyük bir markası haline geldiğine vurgulayan Vali Münir Karaloğlu da “YÖREX fuarlarımız, Türkiye’de yerel ürünler ve coğrafi işaretler noktasında farkındalığın arttırılmasında önemli bir fonksiyon icra ettiği herkesçe malum. Coğrafi işaretli, ürün sayısında son 10 yılda 4 kat artış varsa ve daha çok coğrafi işaret meselesini konuşuyorsak bunda YÖREX dolayısıyla da Antalya’nın katkısı çok büyüktür.”

YÖREX’in artık Türkiye’nin bir vitrini olduğunun altını çizen Hisarcıklıoğlu, son 10 yılda coğrafi işaretli ürünlerin yüzde 40’ını, oda ve borsaların tescil ettirdiğini kaydetti. Yöresel ürünü sadece yurt içinde tescil ettirmekle işin bitmediğine değinen Hisarcıklıoğlu, “Yurt dışında da tescil ettirmek ve küresel pazarlara girmek de önemli. Şu ana kadar 3 ürünümüz Avrupa’da tescillendi. Gaziantep Baklavası, Aydın İnciri ve Malatya Kayısısı. Diğer ürünlerimizin AB nezdinde tescili için de, TOBB, oda borsa camiası olarak çalışıyoruz ” dedi.

Fuara bu yıl ilginin yoğun olduğuna dikkat çeken Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır da coğrafi işaretin, ürünlere beklenen değeri kazandırması için mutlaka etkili bir kayıt, takip ve denetim sistemi olması gerektiğine dikkat çekerek; “Ancak bu sistemi hayata geçirdiğimizde ve oluşturulan katma değeri insanlarımız gördüğünde, yöresel ürünlerimize daha fazla sahip çıkacaktır. Böyle bir süreci yaşayabilmenin etkili yollarından biri ise; müstakil bir coğrafi işaret enstitüsü ile üretici, tüketici ve denetleyen gibi tüm tarafların yer alacağı coğrafi işaret bilgi sistemi (CİBİS) kurmaktır” diye konuştu.

Protokol coğrafi işaretli ürün konusuna bu hassasiyetle yaklaşırken, katılımcı iller ve kalkınma ajanslarının da konuya aynı hassasiyetle yaklaştıkları stantlarda hemen göze çarpıyordu. Ürünleri coğrafi işaret almış olan iller ve ilçeler bunu büyük panolarla duyurmayı ihmal etmemişler ve fuara da ilgili ürünü bölgede üreten firmalarla birlikte gelmişlerdi. Öyle anlaşılıyor ki devletin ilgili en üst kademesinden yerel üreticiye kadar TOBB’un öncülüğünde başlatılan ‘coğrafi işaret tescil’ meselesi anlaşılmış. Şimdi sıra ATB Başkanı Ali Çandır’ın da belirttiği gibi uygun standartlarda üretim için ‘coğrafi işaret bilgi sistemi’ kurmaya kalıyor. Bakalım bir sonraki yıla kadar bu konuda nasıl gelişmeler olacak.

Bu yıl YÖREX’in yıldızı ‘Peynir’

Bu yıl YÖREX bir ilke imza atarak ürün temalı bir fuar planlamış. Fuarda Türkiye’nin peynirlerinin yer alacağı özel bir stant oluşturuldu. Bu stantta peynir atölyesi, coğrafi işaretli ve coğrafi işaret başvurusunda bulunmuş 25 peynirden oluşan peynir sergisi, tadım etkinlikleri gerçekleştirilecek. Bu çalışma ile özellikle uluslararası ticarette katma değeri yüksek olan peynirle ilgili standartların da oluşmasına katkı sunulması amaçlanıyor.

TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu bu konun özellikle altını çizdi. “Zengin olmak istiyorsanız, bölgenizi zengin etmek istiyorsanız, kendi yöresel ürünlerinize sahip çıkın. Bakın peynire, bizde 200 çeşit peynir var. İtalya, Fransa, Hollanda, İsviçre’yi toplasan bu kadar çıkmaz. Ama ne yapmışlar, Rokfor, Çedar, Monterey, Mozeralla markalarını çıkarmışlar. Bunların her biri de, ismini o bölgeden, köyden almış, yerel ürün sonrasında İtalya, Fransa veya Hollanda yılda 3-4 milyar dolar peynir ihraç eder hale geliyor. Bizim ihracatımızda 100-200 milyon dolarlarda kalıyor.” diye konuştu.

YÖREX’te ayrıca TOBB’un desteğiyle üreticiler ve firmalara ulusal market zincirleriyle yüz yüze görüşme imkanı sağlayacaklar. Bu görüşmelerle yerli üreticiler zincir marketlerin raflarında kendi ürünlerini sergileme fırsatlarını değerlendirme şansı bulacaklar. YÖREX’in küçük üreticiye bu fırsatı sunması, onların üretime devam etmelerini, böylelikle yerel ürünler pazarının büyümesini sağlamayı amaçlıyor.

ANFAŞ Fuar Merkezi’nde düzenlenen fuarda 5 gün boyunca yöresel ürün şöleni yaşanacak. Bu yıl fuara ilk kez 81 ilin tamamı katıldı. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti de yöresel ürünleriyle fuarda yerini aldı. Fuar, 27 Ekim tarihine kadar ziyarete açık olacak.